หน่วยที่ 1 องค์การ

องค์การและการจัดองค์การ

ความหมาย

            องค์การ คือ หน่วยสังคมที่เกิดจากการรวมตัวของกลุ่มบุคคลโดยมีเป้าหมายหรือวัตถุประสงค์เดียวกันมีการจัดการอย่างเป็นระบบร่วมกันทำกิจกรรมต่างๆเพื่อให้บรรลุตามเป้าหมายหรือวัตถุประสงค์ที่วางไว้

ลักษณะองค์การ

นักวิชาการได้ศึกษาวิเคราะห์องค์การในแง่มุมต่างๆ กันในหลายลักษณะ สรุป ได้ดังนี้

1.องค์การเป็นโครางสร้างของความสัมพันธ์เป็นแนวคิดที่มององค์กรในลักษณะหน่วยงานย่อยต่างๆที่มีความสัมพันธ์กันมีการกำหนดขอบเขตหน้าที่ความรับผิดชอบของแต่ละหน่วยงานย่อย

2.องค์การเป็นกลุ่มของบุคคล เป็นแนวคิดที่มององค์การว่าเป็นกลุ่มบุคคลที่มีเป้าหมายร่วมกันบุคคลจะแสวงหาความร่วมมือจากบุคคลอื่นๆเสมอทำงานร่วมกับบุคคลอื่นก็เพื่อสนองความต้องการของตน

3.องค์การเป็นส่วนหนึ่งของการจัดการแนวคิดนี้มององค์การเป็นหน้าที่สำคัญอย่างหนึ่งของผู้บริหารที่จะต้องทำการจัดการเพื่อนำปัจจัยต่างๆขององค์การมาใช้ คือ คน เงิน วัสดุและอุปกรณ์ต่าง ๆ

4.องค์การเป็นกระบวนการเป็นแนวคิดที่มององค์การเป็นกระบวนการจัดกลุ่มงานที่มีลักษณะคล้ายคลึงกันมารวมกันไว้มีการแบ่งงานกันทำตามความถนัดและร่วมมือกันทำงาน

5.องค์การเป็นระบบอย่างหนึ่งเป็นแนวคิดที่มององค์การเป็นระบบเปิด ประกอบด้วยระบบย่อยๆโดยมีปัจจัยนำเข้า (input) กระบวนการ (process) ผลผลิต (output) ข้อมูลย้อนกลับ (feed-back) และสิ่งแวดล้อม(environment)

องค์ประกอบขององค์การ มีดังนี้

1. กลุ่มบุคคล

2. มีเป้าหมายร่วมกัน

3. การกำหนดหน้าที่

4. การแบ่งงานความสัมพันธ์ระหว่างกัน

โครงสร้างองค์การ (Organization Structure)

            หมายถึง ระบบการติดต่อสื่อสารและอำนาจบังคับบัญชาที่เชื่อมต่อคนและกลุ่มคนเข้าด้วยกันเพื่อทำงานร่วมกันจนบรรลุเป้าหมายขององค์การ

โครงสร้างขององค์การประกอบด้วยสิ่งต่าง ๆ ดังนี้

1. วัตถุประสงค์ (Objective)

2. ภาระหน้าที่ (Function)

3. การแบ่งงานกันทำ (Division of Work)

4. การบังคับบัญชา (Hierarchy)

5. ช่วงของการควบคุม (Span of Control)

6. เอกภาพการบังคับบัญชา (Unity of Command)

รูปแบบองค์การ

            รูปแบบที่เป็นทางการเป็นองค์การที่มีการรวมตัวกันของกลุ่ม อย่างมีระบบแบบแผนชัดเจนครอบคลุมทุกส่วนของการปฏิบัติงานเพื่อบรรลุวัตถุประสงค์รูปแบบที่ไม่เป็นทางการเป็นองค์การที่มีการรวมตัวกันของกลุ่มอย่างไม่มีระบบของการบริหารไม่กฎเกณฑ์ไม่ระเบียบข้อบังคับของการปฏิบัติงาน

ประเภทขององค์การ

1. แบ่งตามความมุ่งหมายขององค์การ แบ่งได้ 4 ประเภท คือ

1.1 องค์การเพื่อประโยชน์ของสมาขิก (Mutual-Benefits)

1.2 องค์การธุรกิจ (Business Concerns)

1.3 องค์การเพื่อสาธารณะ (Commonweal Organization)

1.4 องค์การเพื่อบริการ (Service Organization)

2. แบ่งตามการจัดระเบียบภายในองค์การ (Formal Organization) เกิดจากความสัมพันธ์ส่วนบุคคลในกลุ่มองค์กรแบบเป็นทางการหรืออาจเกิดขึ้นในสังคมใดก็ได้

3. แบ่งตามลักษณะความเป็นเจ้าของ แบ่งได้ 2 ประเภท

3.1 องค์การรัฐกิจ

3.2 องค์การธุรกิจที่เอกชนเป็นเจ้าของ

การจัดโครงสร้างขององค์การ

1.โครงสร้างองค์การแบบหน่วยงานหลัก

2.โครงสร้างองค์การแบบหน่วยงานหลักและหน่วยงานที่ปรึกษา

3.โครงสร้างองค์การแบบหน้าที่การวางเฉพาะ

4.โครงสร้างขององค์การแบบคณะกรรมการ

5.โครงสร้างองค์การแบบโครงการ

6.โครงสร้างองค์การแบบแมทริกซ์แนวโน้มโครงสร้างองค์การสมัยใหม่

หลักการจัดองค์การ

            การจัดองค์การหมายถึง กระบวนการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างหน้าที่การงานของบุคลากรความสัมพันธ์ระหว่างงานประเภทต่างๆสายงานการบังคับบัญชาอย่างชัดเจนที่ผู้บริหารและผู้ที่ได้รับมอบหมายเป็นผู้กำหนดเพื่อใช้เป็นกรอบและทิศทางให้สมาชิกในองค์การได้ปฏิบัติเพื่อให้การปฏิบัติงานขององค์การดำเนินได้อย่างชัดเจน มีระเบียบและมีแบบแผน

หลักการจัดองค์การโดยทั่วไปประกอบด้วย

1. นโยบายที่ชัดเจน

2. มีการแบ่งงาน

3. กำหนดลักษณะของงานให้ชัด

4. มีสายการบังคับบัญชา

5. มีเอกภาพในการบังคับบัญชา หรือมีผู้บังคับบัญชาเพียงคน

6. ช่วงของการควบคุม

7. การประสานงาน

8. การยืดหยุ่น

9. ความต่อเนื่อง

ความสำคัญของการจัดองค์การ

1. เพื่อแสดงให้เห็นถึงกระแสการไหลของงาน

2. ช่วยให้ผู้ปฏิบัติงานทราบถึงขอบเขตของงาน

3. จัดวางช่องทางเพื่อการติดต่อสื่อสาร และการตัดสินใจ

4. ป้องกันการทำงานที่ซ้้ำซ้อน และขจัดข้อขัดแย้งในหน้าที่การงาน

5. ช่วยให้มองภาพความสัมพันธ์ระหว่างงาน ผู้ปฏิบัติงาน และเป้าหมายขององค์การ

ประโยชน์ของการจัดองค์การ

1. การตอบสนองความต้องการทางสังคม

2. การตอบสนองความต้องการทางวัตถุ

   2.1. เพื่อเพิ่มกำลังความสามารถ

   2.2. เพื่อช่วยให้มีการปฏิบัติงานที่รวดเร็ว และแข่งกับเวลา

การพัฒนาองค์การ

            การพัฒนาองค์การ คือ ความพยายามเปลี่ยนแปลงอย่างมีแผนทั่วทั้งองค์การโดยเริ่มจากฝ่ายบริหารระดับสูงเพื่อเพิ่มความมีประสิทธิภาพและความเจริญเติบโตขององค์การโดยการสอดแทรกสิ่งที่ได้มีการวางแผนไว้แล้วเข้าไปในกระบวนการขององค์การด้วยการใช้ความรู้ทางด้านพฤติกรรมศาสตร์

การพัฒนาองค์การควรดำเนินการเป็น 3 ขั้นตอนคือ

1. การวิเคราะห์ปัญหาขององค์การ

2. การสอดแทรกวิธีการใหม่ๆเข้าไปเพื่อพัฒนาองค์การ

3. การบำรุงรักษาวิธีการใหม่ๆนั้นให้คงอยู่ตลอดไป

หลักการพัฒนาองค์การ

1. การพัฒนาทางด้านโครงสร้าง

2. การพัฒนาทางด้านกระบวนการ

วิธีการพัฒนาองค์การ

            การพัฒนาองค์การมีวิธีการหลายแบบที่นำมาใช้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการนำวิธีการฝึกอบรมในห้องปฏิบัติการมาใช้เป็นที่นิยมแพร่หลายมานานได้แก่

1. การฝึกอบรมแบบการฝึกการปะทะสังสรรค์

2. การประชุมปรึกษาหารือ

3. การสร้างทีมงาน

 

ขอขอบคุณ : http://cyberu.northcm.ac.th/mdata/12/PDF/OM.pdf

สืบค้นเมื่อวันที่ 1 พฤศจิกายน 2560